تقدسگرایی، سرمنشا دیکتاتوری و استبداد
تقدسگرایی، اعتقاد به این است که چیزی یا کسی از ارزشی فراتر از ارزش انسان برخوردار است و نباید مورد انتقاد قرار گیرد. این اعتقاد میتواند به اشکال مختلف ظاهر شود، از اعتقاد به مقدس بودن یک فرد یا یک گروه، تا اعتقاد به مقدس بودن یک ایده یا یک ایدئولوژی.
تقدسگرایی، یکی از بزرگترین موانع بر سر راه آزادی بیان و دموکراسی است. هر چیزی که مقدس نامیده میشود، یعنی شما دیگر حق ندارید به راحتی دربارهی آن اظهار نظر کنید و کوچکترین انتقاد به آن هزینهی سنگینی در پی خواهد داشت.
در یک جامعهی دموکراتیک، همهی افراد باید حق داشته باشند تا آزادانه دربارهی هر موضوعی اظهار نظر کنند، حتی اگر آن موضوع مقدس تلقی شود. انتقاد، یکی از ابزارهای مهم برای اصلاح و بهبود جامعه است. اگر انتقاد ممنوع شود، جامعه در معرض فساد و انحطاط قرار میگیرد.
تقدسگرایی، زمینهساز دیکتاتوری و استبداد است. دیکتاتورها و مستبدان، همواره از تقدسگرایی برای تحمیل ارادهی خود بر مردم استفاده میکنند. آنها خود را یا ایدئولوژی خود را مقدس میدانند و هرگونه انتقاد به آنها را به عنوان اهانت به مقدسات تلقی میکنند.
در تاریخ، شاهد بسیاری از نمونههای تقدسگرایی و تبعات آن بودهایم. برای مثال، در قرون وسطی، کلیسا خود را نهادی مقدس میدانست و هرگونه انتقاد به آن را به عنوان کفر تلقی میکرد. این امر منجر به شکلگیری یک نظام استبدادی شد که در آن کلیسا بر تمام جنبههای زندگی مردم تسلط داشت.
در دوران مدرن نیز، شاهد بسیاری از نمونههای تقدسگرایی و تبعات آن بودهایم. برای مثال، در دوران نازیسم، هیتلر خود را رهبر مقدس آلمان میدانست و هرگونه انتقاد به او را به عنوان خیانت تلقی میکرد. این امر منجر به شکلگیری یک نظام دیکتاتوری شد که در آن میلیونها نفر کشته شدند.
بنابراین، تقدسگرایی، یک خطر جدی برای آزادی بیان و دموکراسی است. برای حفظ این ارزشها، باید در برابر هرگونه تقدسگرایی ایستادگی کنیم و حق انتقاد از هر موضوعی را برای خود و دیگران حفظ کنیم.
هیچکس آنقدر مقدس نیست که نتوان از آن انتقاد کرد
این جمله، بیانگر این واقعیت است که هیچ فرد یا نهادی از خطا مصون نیست. همهی ما انسان هستیم و ممکن است اشتباه کنیم. بنابراین، باید حق داشته باشیم تا از هر کسی یا هر نهادی انتقاد کنیم، حتی اگر آن فرد یا نهاد مقدس تلقی شود.
البته، انتقاد باید با احترام انجام شود. ما نباید از انتقاد برای توهین یا تحقیر دیگران استفاده کنیم. اما، باید حق داشته باشیم تا نظرات خود را آزادانه بیان کنیم، حتی اگر آن نظرات با نظرات دیگران متفاوت باشد.
اگر انتقاد ممنوع شود، جامعه در معرض فساد و انحطاط قرار میگیرد. دیکتاتورها و مستبدان، همواره از تقدسگرایی برای تحمیل ارادهی خود بر مردم استفاده میکنند. آنها خود را یا ایدئولوژی خود را مقدس میدانند و هرگونه انتقاد به آنها را به عنوان اهانت به مقدسات تلقی میکنند.
بنابراین، باید در برابر هرگونه تقدسگرایی ایستادگی کنیم و حق انتقاد از هر موضوعی را برای خود و دیگران حفظ کنیم.